Polska społeczność innowacyjnych spółek z roku na rok się powiększa. Widoczny jest wzrost liczby innowacyjnych firm, które od dnia „0″ mają w planach konkurencję na globalnym rynku. Co raz więcej dużych firm i korporacji zakłada swoje akceleratory oraz fundusze CVC (Corporate Venture Capital). Startupy co raz częściej trafiają do mainstreamu. W celach wizerunkowych regularnie spotyka się z nimi nawet sam prezydent. Powstaje wiele nowych funduszy na których czele stoi PFR. Można powiedzieć, że od kilku lat innowacje w Polsce stały się modne i hype na bycie startupowcem trwa w najlepsze.
Każda moda charakteryzuje się ważną cechą – z czasem przemija. Jednak, dzięki niej mamy szansę na zwiększenie świadomości całego społeczeństwa w temacie przedsiębiorczości. To właśnie dzięki ludziom przedsiębiorczym nasza cywilizacja stale się rozwija i nieustannie poprawia się jakość naszego życia. Edukacja ludzi, na temat tworzenia nowych biznesów to jedna z najlepszych inwestycji, jakie możemy poczynić jako społeczeństwo. Uważam, że programy finansowania publicznymi środkami szeroko definiowanych startupów to wspaniałe działanie edukacyjne dla całej branży innowacji w Polsce.
Przygotowałem dziś zestawienie 3 głównych metod finansowania startupów, które są dostępne zarówno w Polsce jak i na świecie. Mam nadzieję, że przyda się ono osobom, które poszukują finansowania dla swoich projektów. Pełna perspektywa finansowania wymagała kilku uogólnień i uproszczeń. Starałem się w sposób obiektywny porównać ze sobą 3 najbardziej popularne formy finansowania projektów w Polsce. Zapraszam do dyskusji w komentarzach.
Metody finansowania innowacji:
VC – Venture Capital – fundusze inwestycyjne, które specjalizują się w inwestycjach w innowacyjne spółki na różnych etapach rozwoju od rundy pre-seed po kolejne numerowane serie finansowania.
BA – Business Angels – aniołowie biznesu, którzy specjalizują się głównie w inwestycjach pre-seed oraz seed. Są to najczęściej doświadczeni przedsiębiorcy, którzy sprzedali część swoich biznesów, a zarobione w ten sposób pieniądze reinwestują w nowe przedsięwzięcia.
ECF – Equity Crowdfunding – platformy crowdfundingowe, na których inwestorzy indywidualni kupują akcje innowacyjnych spółek. Na platformach można pozyskiwać finansowanie dla projektów na każdym etapie rozwoju – od pre-seed po dojrzałe spółki.
1. Pieniądze na rozwój spółki
Środki finansowe dla każdej firmy są niczym paliwo dla odrzutowca. Bez nich większość firm nie ma szansy rozpocząć swojej działalności, nie wspominając o dynamicznym rozwoju. Bez wystarczających środków finansowych ciężko jest brać udział w wyścigu, w którym gra toczy się o szybkie wprowadzanie zmian i dostarczanie wartości dla klientów. Pieniądze na rozwój spółki są niewątpliwie jedną z najważniejszy potrzeb nowej spółki.
2. Tempo w jakim spółka otrzymuje środki na konto
W biznesie czas jest ważny, im szybciej możemy pozyskać finansowanie tym lepiej. Możliwość finansowania kredytem bankowym w przypadku nowych innowacyjnych (a co za tym idzie ryzykownych) spółek jest ograniczona. Alternatywą są opisywane dziś trzy metody: equity crowdfunding (ECF), aniołowie biznesu (BA) oraz fundusze venture capital (VC). Negocjacje z każdą z grup mogą trwać miesiącami. Tego typu proces generuje również dodatkowe koszty oraz nigdy nie daje gwarancji, że fundusz lub anioł biznesu nie rozmyśli się po kilku miesiącach prowadzenia rozmów lub że kampania equity crowdfundingu zakończy się sukcesem. Znam kilka przykładów procesów negocjacji funduszu VC ze spółką, które trwały ponad 12 miesięcy i nie przyniosły inwestycji. Często samo podpisanie term sheetu, czyli pierwszego dokumentu o współpracy, który jest punktem wyjścia do prawdziwych negocjacji trwa nawet kilka miesięcy.
3. Pierwsi klienci – tzw. early adaptors
W zasadzie każdy rodzaj crowdfundingu, nie tylko udziałowy daje możliwość zbudowania społeczności skupionej wokół danej spółki. Są to często, również jej pierwsi klienci. Zaproszenie pierwszych klientów do inwestycji w spółkę jest dobrym narzędziem do budowania lojalności oraz zaangażowania, zarówno wśród nich jak i inwestorów. Co więcej z punktu widzenia inwestora, jedną z najlepszych strategii jest inwestycja w firmy, które dostarczają mu swoimi produktami lub usługami wartość dodaną. Złota zasada inwestora: Inwestuj w to co Twoim zdaniem ma przyszłość i dostarcza wartość dodaną Tobie i Twojemu otoczeniu.
4. Relacje biznesowe inwestorów
Drugą najważniejszą po pieniądzach korzyścią z pozyskania inwestora są relacje biznesowe, które może wnieść do spółki. Inwestorzy są kapitałowo związani ze spółką otrzymują w niej określoną ilość akcji, którymi mogą dowolnie dysponować. Od momentu inwestycji w interesie każdego inwestora jest dalszy rozwój oraz wzrost wartość firmy. Zaangażowaniu kapitałowemu bardzo często towarzyszy zaangażowanie emocjonalne. Inwestorzy, którzy są zaangażowani zarówno kapitałowo jak i emocjonalnie są skłonni do wspierania swojej firmy i w miarę swoich możliwości udostępniają jej swoje kontakty biznesowe. Oczywiście nie każdy inwestor ma taką chęć lub czas na tego typu zaangażowanie, ale wraz z uproszczeniem komunikacji zarząd – inwestorzy proces ten jest stosunkowo mało absorbujący dla inwestora.
5. Kampania marketingowa i PR
Pozyskanie kolejnej rundy finansowania to doskonała okazja do pozyskania nie tylko samych inwestorów, ale także nowych klientów. Szczególnie niszowe media branżowe regularnie interesują się nowymi inwestycjami. Szczególną uwagę prasy branżowej przykuwa inwestycja znanego anioła biznesu lub funduszu VC. Gdy kampania ECF kończy się sukcesem zdarza się, że takie informacje trafiają również do bardziej masowych mediów np. Rzeczpospolita, Gazeta Wyborcza, Newsweek, Gazeta.pl. O ile aniołem biznesu nie jest Elon Musk lub Jeff Bezos to kampania equity crowdfundingowa przyniesie większy rozgłos medialny i przyczyni się do wzrostu sprzedaży spółki.
6. Realna wycena rynkowa
Nie wyobrażam sobie bardziej dokładnej wyceny spółki niż publiczne umożliwienie zakupu jej akcji. W momencie wejścia spółki na giełdę lub przeprowadzenia kampanii equity crowdfundingowej dochodzi do faktycznej i najbardziej rynkowej wyceny spółki. Jeżeli inwestorzy decydują się na zakup akcji spółki po zaproponowanej cenie to znaczy, że rynek na tyle wycenia daną firmę. W przypadku inwestycji BA lub VC wycena spółki jest zawsze przedmiotem negocjacji, które generują dodatkowe koszty. Kwoty ostatecznych inwestycji często nie są ujawniane publicznie, istnieje więc ryzyko, iż wycena nie zawsze odbywają się na zasadach rynkowych.
7. Spojrzenie na biznes z innej perspektywy
Założyciele innowacyjnych spółek często podkreślają, że dzięki procesowi inwestycyjnemu mają szansę spojrzeć na swój biznes z zupełnie innej perspektywy. To bardzo ważne, aby mieć wokół siebie osoby, które mogą otworzyć oczy na sposób w jaki prowadzi się biznes.
8. Szansa na pozyskanie kolejnej dużej rundy
Pozyskanie pierwszego inwestora zwiększa statystycznie szansę na pozyskanie kolejnego, a co za tym idzie łatwiej otrzymać nam kolejne dofinansowanie. Jeżeli ktoś wcześniej zainwestował w dany biznes prawdopodobnie zweryfikował jego zasadność i istnieje szansa, że dokonał odpowiedniego due delligence.
9. Wolność w podejmowaniu decyzji
Kwestia decyzyjności w każdej firmie ma kluczowe znaczenie. Im młodsza firma tym częściej zdarza się, że zarządzający muszą podejmować strategiczne decyzje w krótkim okresie czasu. Większość przedsiębiorców poszukujących zewnętrznego finansowania obawia się utraty kontroli nad własną firmą, to zrozumiałe. Fundusze VC wymagają czasami w swoich umowach inwestycyjnych zapisów, które zabezpieczają ich interesy w sposób rygorystyczny. Czasami są to kary finansowe lub wieloletnie zobowiązania. W przypadku aniołów biznesu wszystko jest kwestią indywidualną, natomiast częstą praktyką jest zobowiązanie się zarządu do prowadzenia biznesu przez min. X lat. Pozyskując kapitał poprzez equity crowdfunding spółka posiada największą wolność w wydatkowaniu pozyskanych środków.
10. Ryzyko regulacyjne
Zdecydowana większość funduszy VC w Polsce jest na sterydach środków publicznych z lewarem 1:5. Przykładowo: 20 mln zł pochodzi od inwestorów prywatnych, a 80 mln zł jest dotacją środków z Unii Europejskiej. W efekcie fundusz ma do zainwestowania 100 mln zł. W połowie sierpnia 2018 roku świat inwestorów, ale i startupów obiegła informacja, że zasady inwestowania funduszy VC z programu BridgeAlfa zostały zmienione w trakcie trwania programu! Zmiana dotyczyła obniżenia wysokości jednej inwestycji z 3 mln zł do 200 tys. EUR. Tego typu ryzyka inwestycyjne należy wziąć pod uwagę decydując się na wybór finansowania swojego projektu.
Jeżeli szukasz finansowania dla swojej spółki zapraszam do kontaktu poprzez mój e-mail: lukas@zgiep.com lub do zapoznania się z tym artykułem i przesłania swojej prezentacji inwestorskiej. Postaram się wskazać najlepszą z możliwych metod finansowania oraz pomóc w pozyskaniu inwestorów do twojego projektu.