Technologia blockchain w coraz większym stopniu trafia do main streamu. Pokusiłbym się o stwierdzenie, że będzie to najbardziej modne słowo roku, oficjalnie ogłaszam rok 2018 rokiem blockchain w Polsce. Korporacje, startupy, inwestorzy, regulator oraz uczelnie coraz częściejinteresują się rozwiązaniami opartymi na technologii blockchain. Wiele osób zgłasza się do mnie z pytaniami jak wybrać projekt do inwestycji, na co zwrócić uwagę, aby wyeliminować ryzyko inwestycji? Jakich inwestycji unikać i jak weryfikować projekty? Jak wybrać dobry projekt blockchain do inwestycji? Zawsze podkreślam, że ryzyka inwestycynego nie da się w 100% wyeliminować, a jako inwestor możemy je jedynie minimalizować oraz dywersyfikować.
ICO – Initial Coin Offering
Projekty wykorzystujące technologię blockchain charakteryzują się kilkoma dodatkowymi czynnikami, które należy wziąć pod uwagę. Jest to przede wszystkim dystrybucja oraz alokacja zebranych środków. Jeżeli jako inwestor dostrzegacie, że podział, dystrybucja lub emisja nie wygląda uczciwie to jest to już wystarczający powód, aby zrezygnować z takiego projektu. Jeżeli nie wiesz czy dokładnie jest ICO i jak działa odsyłam tutaj.
Zespół
Analizując projekt w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na zespół który stoi za projektem, ponieważ na koniec dnia po zebraniu środków od inwestorów to właśnie oni będą odpowiedzialni za jego realizację. Tutaj mała ciekawostka, wyobraź sobie, jak wielkie było moje zdziwienie, kiedy pod koniec zeszłęgo roku okazało się, że jeden z projektów ICO założył mi drugi profil na portali Linkedin, aby udawać, że jestem jedym z członków zespołu. Na szczęście po zgłoszeniu linkedin szybko rozwiązał tą sytuację i usunął fake’owe konto, ale trzeba pamiętać, że oszuści posuwają się do tak bezczelnych działań.
Technologia
Druga najważniejsza kwestia to rozwiązanie technologiczne jakie jest lub ma być zastosowane w przyszłości. To sposób w jaki projekt planuje dostarczać wartość dodaną za pomocą swojego rozwiązania. Projekty blockchain często charakteryzują się skomplikowaną dokumentacją technologiczną. Sam nie raz miałem do czynienia z white paper’ami które posiadały ponad 300 stron technologicznego opisu. Dla przeciętnej osoby, która nie ma pojęcia o technologii przestudiowanie takiego dokuemntu ze zrozumieniem może wymagać ogromnej ilości czasu. Zdaża się również, że projekty ICO obiecują znalezienie rozwiązania jakiegoś problemu technicznego dopiero po kilku latach swojej działalności. Ryzyko związane z technologicznym aspektem jest więc stosunkowo wysokie. Pamiętam jak pierwszy raz analizowałem technologię blockchain, kompletne zrozumienie mechanizmów tej technologii zajęło mi ok. 2 tygodni researchu. Myślę, że jest to skuteczna bariera wejścia dla nowych inwestorów.
Dotychczasowi inwestorzy, np. Business Angels lub Venture Capital
Warto sprawdzić czy w projekt zainwestował już ktoś przed nami i jakie są jego doświadczenia z zespołem. Znalezienie perspektywicznego projektu w fazie seed jest skrajnie ryzykowne. Dlatego większość inwestorów nie chce być tym pierwszym. Część inestorów preferuje nawet inwestycje warunkowe w tzw. co-inwestycji. Inwestycja w projekt w który zainwestowali już inni jest zdecydowanie mniej ryzykowna i zwiększa prawdopodobieństwo sukcesu danej spółki.
Wycena
To bardzo trudne zagadnienie, szczególnie na początku każdego projektu. Istnieje pewna prawidowość, że im świeższy projekt tym trudniej go wycenić, ponieważ jest wiele niewiadomych. Wraz z rozwojem każdej spółki kolejne zagadnienia zostają wyjaśnione (np. spółka dowozi swoją technologię i zdobywa pierwszych klientów). Warto zwrócić uwagę na to na jakiej podstawie spółka dokonała wyceny oraz czy ich rozwiązanie nie jest wycenione zbyt wysoko.
Scams
Po przeprowadzeniu szczegółowej analizy zwiększamy prawdopodobieństwo znalezienia wartościowego projektu. Jednak nigdy w 100% nie uda nam się wyeliminować wszystkich ryzyk. Należy pamiętać, iż oszuści trafiają się wszędzie, polecam prześledzić listy oszustw ICO:
Podsumowanie – kto nie ryzykuje nie pije szampana
Warto śledzić rozwój nowych technologii, ponieważ to one tworzą wartość dodaną w naszym życiu. Im wcześniej zainwestujemy w innowacyjny projekt tym większa będzie nasza stopa zwrotu z inwestycji. Trudno jest być na bieżąco ze wszystkimi trendami w ekonomii oraz technologii. Stawiam nawet tezę, że w tak bardzo dynamicznie rozwijającym się świecie jest to wręcz niemożliwe. Być może właśnie dlatego osoby, które potrafią odpowiednio wcześnie zidentyfikować wiodące technologii są w stanie osiągać ponad przeciętne zyski z inwestycji. Moim zdaniem warto inwestowanie w ryzykowne projekty warto rozpocząć od niewielkich kwot. Takich których straty nie będzie nam żal. Dzięki temu postawimy pierwsze kroki i zdobędziemy bardzo cenną wiedzę na przyszłość.